Bạn có tin mình xứng đáng được yêu và người thương mình cũng cần là người xứng đáng?

Không khó để bắt gặp những thông điệp về tình yêu như “ Bạn không thể hy vọng ai đó sẽ yêu bạn nếu bạn còn chưa học cách yêu chính mình” hay “ Bạn không thể thực sự yêu ai đó nếu không biết yêu bản thân trước nhất”. Trước khi bàn luận tính đúng sai của những thông điệp này, chắc chúng ta sẽ cần đồng ý với nhau về mặt định nghĩa, thế nào là yêu bản thân (Self-love)?

Yêu bản thân là biết cách chăm sóc những nhu cầu cơ bản của mình như ăn uống, ngủ nghỉ, vệ sinh cá nhân? Là biết tự thưởng cho mình một chiếc áo đẹp sau một tháng làm việc không ngừng nghỉ? Hay những giây phút nghỉ ngơi thư giãn sau hàng giờ lao động miệt mài? Bấy nhiêu liệu có phải là tất cả thương yêu chúng ta có thể dành cho mình?

Những điều kể trên là những hoạt động, thực hành chăm sóc bản thân (self-care practices) – một phần quan trọng, không thể thiếu, và là biểu hiện dễ dàng nhận thấy của tình yêu chúng ta dành cho chính mình. Nhưng, nhiêu đó chưa phải là tất cả.

Yêu bản thân không chỉ là chăm sóc những nhu cầu cơ bản như ăn uống, ngủ nghỉ, đó còn là niềm tin rằng mình xứng đáng được yêu thương và người thương mình cũng cần là người xứng đáng. Lời chúc tình yêu ngọt ngào nhất ta có thể dành cho mình là niềm tin rằng mình xứng đáng với những điều tốt đẹp nhất, và mình có thể lựa chọn ở bên, kề cạnh những người khiến mình thấy được thương thật nhiều.

Giống như cha mẹ không tự nhiên sinh ra đã biết làm cha mẹ, mỗi chúng ta cũng không tự nhiên sinh ra đã biết cách thương mình sao cho ấm yên, đủ đầy. Tình yêu bản thân là một năng lực có thể học hỏi, trau dồi. Như bao mối quan hệ khác, xây dựng mối quan hệ với chính mình cũng cần nỗ lực học tập và dấn thân bền bỉ, từng chút, từng chút một.

Hình mẫu đầu tiên ta học về tình yêu là mối quan hệ với người chăm sóc mình trong những năm tháng đầu đời, rồi xa hơn là từ các mối quan hệ trong thế giới nhỏ thuở ấu thơ. Ngoài cách chăm sóc cơ thể, đứa trẻ bấy giờ cũng sẽ dần học được cách đối xử với bản thân từ mối quan hệ với người chăm sóc. Nếu may mắn, những mối quan hệ đầu đời sẽ trở thành nền tảng vững chắc về tình yêu, về sự tôn trọng và thấu hiểu – là điểm tựa an toàn nâng đỡ ta trên con đường xây dựng mối quan hệ với bản thân và thế giới.

Nhưng không phải đứa trẻ nào cũng đủ may mắn để lớn lên, gần gũi và dần học được cách thương yêu lành mạnh từ những kết nối đầu tiên ấy. Niềm tin rằng mình xứng đáng được yêu thương đôi khi là thứ “ảo tưởng” xa vời với những người lớn lên trong bạo hành, khốn khó, trải qua những trải nghiệm tuổi thơ bị bỏ mặc, cơ cực đủ đường,… Không phải vì họ không muốn, mà vì thế giới ngày ấy và những thách thức mà họ phải đương đầu là quá khó với một đứa trẻ hay với cả người trưởng thành ở thời điểm bấy giờ.

Vậy nhưng, dành cho tất cả chúng ta, vì thương yêu là điều có thể học, là hành trình ta có thể thử, sai và chọn lại, nên mong bạn cho chính mình một cơ hội để tôn trọng, lắng nghe và ghi nhận. Tôn trọng sự tồn tại và hiện diện của bản thân, lắng nghe những cảm xúc, những suy tư, trăn trở trên mỗi bước đường mình đi và ghi nhận mình cả những lúc trái tim thấy thật khó để hướng về phía trước.
Không phải ai cũng có sẵn một nơi gọi là “nhà” để trở về và không phải mái “nhà” nào cũng đủ an vui. Nhưng mong tất cả chúng ta đều biết, ta có thể chọn xây dựng ngôi nhà của chính mình – nơi luôn có người bạn thân thiết nhất. Người sẽ không bỏ mặc ta khi ta thấy mình bé nhỏ khôn nguôi, sẽ không vì ta mỏng manh mà chong đèn đốt rụi, sẽ không ngó lơ những hạt bụi vương đầy nơi mi mắt vốn đã nhòe đi bởi lệ dài. Người bạn thân thiết ấy, không ai khác, là chính ta.

“Nhà” đích thực là nơi sâu thẳm trong nội tâm ta vun trồng cảm giác an yên với chính mình. Nơi không gì có thể tước ta khỏi tình yêu thương vô điều kiện ta dành trọn cho bản thân, bất chấp mọi nghịch cảnh. Về với mình, về với sự bao dung và chấp nhận mình trọn vẹn ấy, lúc đó, ta mới đích thực “về nhà”.

Và như xây một ngôi nhà bằng gạch, thép, xi-măng, dựng một mái nhà trong tim cũng cần nhiều thời gian và sức lực. Và vì là nhà nên sẽ có nền móng, có tường bao, mái che và cổng vào. Là nhà nên ta có quyền chọn ai sẽ là người được bước vào trong hay chọn chốt cửa, cài then trước người khiến trái tim ta phải lên tiếng dừng lại. Vì đã dành thật nhiều tâm sức để dựng xây, nên ta cũng sẽ mong chỉ chia sẻ không gian này với những người thật xứng đáng.

Cuối cùng, dù là nhà cũng sẽ luôn cần chăm sóc và bảo trì, mối quan hệ với bản thân và thế giới cũng vậy. Không tình yêu nào khởi sinh từ hư vô hay trường tồn mãi mãi mà không cần sự vun vén chủ động, có ý thức. Chỉ có tình yêu được tạo thành từ sự hiểu biết và những lựa chọn. Có hiểu thì mới có thương, nếu không học cách hiểu thì thương sao cho đầy?